Қазақстанда аяқкиім бағасы 20,1 пайызға қымбаттады

Қазақстандықтардың аяқкиімге деген негізгі қажеттіліктерін шетелдік жеткізушілер өтеп отыр, - деп хабарлайды "Opennews.kz" ақпарат агенттігі Energyprom.kz сайтына сілтеме жасап.

Өткен жылы отандық өндірушілер шамамен 1,7 млн жұп аяқкиім шығарды. Егер осы өндірістік көрсеткіштерді 2021 жылмен салыстыратын болсақ, онда 17,6% өскен. Осы жылдың бірінші тоқсанында компаниялар 421 мың жұп шығарған, бұл 2022 жылғы қаңтар–наурызға қарағанда 38%-ға көп.

Ұзақ уақыт аралығындағы динамика Қазақстанның былғары саласын қарқынды дамып келе жатқан сала деп атауға келмейді. 1,7–1,8 миллион жұп шығарылым көлемі 2008, 2011 және 2015 жылдардағы ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Осыдан кейін екі-үш жыл құлдыраған.

ҚР Статистикалық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының деректеріне сәйкес, Қазақстанда аяқкиім шығаратын алты компания ғана жұмыс істейді. Ірі кәсіпорын — «ТаразКожОбувь». Жамбыл облысындағы бұл зауыт жылына 500 мың жұп етік, туфли, кроссовка және етік шығаруға қабілетті. «Қазлегпром-Алматы» ЖШС тігін-аяқкиім фабрикасының да жылдық қуаты осындай. Ең көне өндірушілердің қатарында «Жетісу» АҚ Алматы фабрикасын, «Қазтері» кеңестік трестінің қабылдағышын атауға болады.

Ақша бойынша былғары өнеркәсібінің барлық кәсіпорындары (бұған аяқкиім өндірісі және терілерден былғары өңдеу кіреді) өткен жылы 15,5 млрд теңгеге өнім өндірді. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 16,6%-ға көп. 2023 жылдың қаңтар–сәуір айларында тері илеушілер өнімдерінің құны 5,8 млрд теңгеден асты, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 26,8%-ға артық.

19,8 миллион халқы бар ел үшін 1,7 миллион жұп аяқкиім тігу — өте аз, өйткені қазақстандықтар 2022 жылы 40,3 миллион жұп аяқкиім сатып алған. Отандық аяқкиім тігушілердің үлесі - нарықтың небәрі 3,3% құрайды.

Бір қызығы, 15-20 жыл бұрын ішкі нарықта отандық аяқкиім фабрикалары шығарылымының үлесі айтарлықтай жоғары болды — 25% -37%, бірақ көлемі қазіргідей аз еді. 2011 жылдан бастап қазақстандықтар аяқ киімді көбірек және жиі сатып ала бастады, ішкі нарықта сату көлемі төрт жыл ішінде 15 есеге артты — 5,1 млн-нан 80,9 млн жұпқа дейін өсті. 2014 жылғы осы рекордтан кейін аяқкиім сатылымы бір төмендеді, бір көтерілді, бірақ жылына 24 миллион жұптан төмен түспеді.

Қазақстандықтардың аяқкиімге деген негізгі қажеттіліктерін шетелдік жеткізушілер өтеп отыр — импорт 96,7% құрайды.

Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитетінің есептеріне сәйкес, ҚР үшін аяқ киімнің негізгі жеткізушісі Қытай, етік, туфли, бәтеңке және басқа да аяқкиімдерді жеткізудегі үлесі бойынша екінші орында — Түркия, үшінші орында — Өзбекстан. Өткен жылы елге 38,7 млн жұп, осы жылдың қаңтар–наурыз айларында — 12,2 млн жұп (жылына плюс 75,6%) әкелінді.

Импорттың осы деңгейінде Қазақстандағы аяқкиім бағасын шетелдік жеткізушілер белгілейді. Соңғы жылы елдегі аяқкиім өнімдерінің айтарлықтай қымбаттауы 2022 жылдың аяғынан бастап байқалды. 2022 жылы қарашадан 2023 жылы қаңтарға дейінгі бағаның жылдық өсу көрсеткіштері 18% -19%, ал ақпан-наурыз айларында 20%-дан асты.

Мамыр айының қорытындысы бойынша 18,1%-ға өскен. Сонымен қатар, ерлер туфлиі, кроссовкалар мен етіктері әйелдердікіне қарағанда біршама қымбаттаған: сәйкесінше жылына 17,8% және 16,8%. Ең жоғары баға өсімі балалар аяқкиімінде — бір жылда ол 20,1%-ға қымбаттады.