Мемлекет басшысы Теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдерге арналған Біріккен Ұлттар Ұйымының үшінші конференциясында сөз сөйледі
Президент Касым-Жомарт Токаев выразил признательность президенту Туркменистана Сердару Бердымухамедову за инициативу по созыву конференции. Он также поблагодарил Генерального секретаря ООН Антониу Гутерриша за его приверженность решению проблем и использованию возможностей развивающихся стран, не имеющих выхода к морю.
– Более двадцати лет назад Казахстан сыграл ведущую роль в проведении первой Конференции ООН по развивающимся странам, не имеющим выхода к морю. То есть наша страна участвует в этом непрерывном процессе с первых лет его проведения. В ходе этого исторического события была принята Алматинская программа действий. Этот документ впервые вынес проблемы группы развивающихся стран, не имеющих выхода к морю, в глобальную повестку развития. Сегодня мы собираемся в Авазе для дальнейшего продвижения стоящих перед нами задач, – сказал Глава государства.
Президент заявил, что в 32 развивающихся странах этой группы проживает более полумиллиарда человек. Многие из них сталкиваются с препятствиями в доступе к финансам и технологиям, а также к мировым рынкам.
– Аймақтағы шектеулі байланыс – теңізге шығар жолы жоқ дамушы елдердің басты проблемасы. Бұл транзит және сауда шығыны, сондай-ақ геосаяси факторларға осалдық секілді біршама экономикалық қиындық тудырады. Аталған кедергілер азаматтардың әл-ауқатына әсер етіп, бәсекеге қабілеттілікті төмендетеді. Түрлі қақтығыстар, экономикалық санкциялар, жеткізу тізбегінің бұзылуы және жаһанда сенімсіздіктің белең алуы жағдайды одан әрі ушықтыра түседі. Дегенмен Қазақстан теңізге шығар жолы жоқ дамушы мемлекеттерді жаһандық мәселелердің шешімін табуға атсалысатын тең құқылы әрі перспективті серіктес ретінде қарау керек деп санайды. Мұндай елдердің үні анық естілуге тиіс, ал біздің өзара ынтымақтастығымыз терең, ұжымдық ұмтылысымыз батыл болуы қажет, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы Қазақстанның Аваза іс-қимыл бағдарламасын тұрақты, инклюзивті және орнықты келешекке жеткізер жол картасы ретінде толық қолдайтынын мәлімдеді.
– Бұл маңызды бастама транзиттік елдердің, халықаралық даму ұйымдары мен қаржы институттарының саяси қолдауына ие болуға тиіс. Көлік, энергетика және цифрлы инфрақұрылым сияқты басты секторларға инвестицияны ынталандыруға арналған жаңа қаржы тетіктері керек, – деді Президент.
Қасым-Жомарт Тоқаев климаттың өзгеруін тағы бір түйткіл ретінде атады.
– Теңізге шығар жолы жоқ көптеген дамушы ел су тапшылығы, мұздықтардың еруі, шөлейттену секілді экстремалды табиғи құбылыстарға душар болып отыр. Бұл проблемаларды шешу үшін өңір елдерінің ортақ күш-жігері мен белсенді халықаралық қолдау қажет. Дегенмен, менің ойымша, климаттың өзгеруіне қарсы күрес шаралары теңгерімді әрі инклюзивті сипатын сақтап, елдердің даму жолындағы сұраныстарына сай болуға тиіс. Климаттық өзгерістермен күреске жұмылу мақсатында Сіздерді келесі жылы сәуір айында Біріккен Ұлттар Ұйымымен бірге Астанада ұйымдастырылатын Өңірлік экологиялық саммитке шақырамын, – деді Мемлекет басшысы.
Президент Қазақстанның серіктестермен бірге аймақтағы өзара байланысты нығайту, цифрлық трансформацияны ілгерілету және ұзақ мерзімді әрі орнықты өсімге ықпал етуді көздейтін елеулі шаралар қабылдап жатқанын жеткізді.
– Біз Орта дәліз және «Солтүстік – Оңтүстік» бағдары бойындағы көлік жолдары мен транзит инфрақұрылымын дамытуға баса мән береміз. Түпкі мақсатымыз – темір жолдың, автокөлік жолдарының, сондай-ақ авиация мен логистика орталықтарының біртұтас желісін құру. Бұл Қазақстанның Еуразиялық транзит хабы ретіндегі позициясын нығайтады. Қазіргі кезде Азия мен Еуропа арасындағы құрлық арқылы тасымалданатын жүктің 85 пайызға жуығы еліміз арқылы өтеді. Біз сондай-ақ цифрландыруға инвестиция құйып жатырмыз. Астана қаласында Alem.AI жасанды интеллект орталығы құрылды. Жуырда суперкомпьютер іске қосылды. Ғылыми ынтымақтастыққа әрдайым ашықпыз. Серіктестерімізді қатарымызға қосылуға шақырамыз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы өңірлік күн тәртібі жөнінде пікір білдіріп, елдердің мүмкіндігі географиямен шектелмейтінін Орталық Азия тәжірибесі көрсетіп отырғанын айтты.
– Хотя сейчас у нас нет выхода к морю, в будущем мы найдём выход. То есть, налаживание сухопутного сообщения будет приобретать всё большее значение. Социально-экономическое развитие нашего региона стабильно. При наличии политической воли, стратегических инвестиций и международного партнёрства отсутствие выхода к морю является не препятствием, а, наоборот, стимулом для роста. Мы являемся свидетелями того, как Центральная Азия стала регионом, где укоренилась взаимовыгодная интеграция. Регион обладает высоким потенциалом развития в сферах торговли, инвестиций, транспорта, коммуникаций и устойчивого управления ресурсами. Два дня назад было подписано соглашение между Казахстаном и Организацией Объединённых Наций о создании Регионального центра по целям устойчивого развития для Центральной Азии и Афганистана. Его штаб-квартира находится в Алматы. Это значимое достижение для всего региона и полностью соответствует благородным целям программы «Аваза». Я хотел бы ещё раз выразить признательность Генеральному секретарю ООН и нашим партнёрам в Центральной Азии за поддержку этой инициативы Казахстана, – сказал Президент.
Подводя итоги своего выступления, Касым-Жомарт Токаев подтвердил приверженность Казахстана целям и принципам Группы развивающихся стран, не имеющих выхода к морю.
«Только укрепляя международное партнерство, мы сможем добиться того, чтобы развивающиеся страны, не имеющие выхода к морю, не остались за пределами мировой повестки дня», – заявил Глава государства.
