Дәрумендер мен минералдар: D дәрумені жайлы не білу керек?
D дәрумені - барлық орган мен жүйенің алмасуына қажет элемент. D дәрумені ағзаға не үшін керек? Ол қандай өнімдерде бар? Бұл элементтің ағзаға жетіспейтінін қалай білуге болады?, - деп хабарлайды "Opennews.kz" ақпарат агенттігі.
D дәрумені ағзаға сүйектердің өсуіне қажетті кальций мен фосфордың сіңуіне көмектеседі. Сондай-ақ ол қорғаныш функциясын атқарады: қатерлі жасушалардың көбеюінің алдын алады, иммунитетке жұқпалармен күресуге көмектеседі, қабыну процестерін азайтады. D дәрумені жүйке-бұлшықет, эндокринді және иммунды жүйелердің қалыпты жұмыс істеуіне қатысады.
Адам күн астында болғанда ағза оны өздігінен өңдейді. Сондай-ақ D дәруменін тамақтан немесе арнайы препарттар ішу арқылы алуға болады. Біздің елде күннің көзі жыл бойына жарқырап тұрмайды. Сондықтан көпшілік адамда D дәруменінің жетіспеушілігі байқалады.
D дәруменінің типтері
Бұл дәруменнің 5 типі бар: D1, D2, D3, D4, D5. Алайда қосымшаларда оның тек екі түрін қолданады. D2 (эргокальциферол) және D3 (холекальциферол). D2 дәрумені өсімдіктер мен саңырауқұлақтарда, ал D3 дәрумені жануарлар мен адам ағзасында синтезделеді. D3 дәрумені жақсырақ сіңеді.
D дәруменінің тәуліктік нормасы
Күн белсенді емес маусымдарда D дәруменінің тәуліктік нормасы мынадай:
1 жасқа дейінгі балалар — 400 МЕ;
1 жастан үлкен балалар және ересектер — 600–800 МЕ;
50 жастан асқан адамдар — 800–1000 МЕ;
Жүкті және бала емізетін әйелдер — 800–1200 МЕ.
D дәрумені кімдерге қажет?
Қарт кісілер;
Еметін сәбилер;
Бауыры ауыратын адамдар;
Артық салмағы бар адамдар;
D дәруменіне сезімталдығы төмен адамдар.
D дәруменінің деңгейін қалай білуге болады?
Ағзаңыздағы D дәруменінің деңгейін білу үшін арнайы қан анализін тапсыру жеткілікті.
Ағзаға D дәруменінің жетіспейтінін қалай білуге болады?
Ересектердегі D дәрумені тапшылығының белгісі:
Бұлшықеттер мен сүйектердің ауыруы, әлсіздігі;
Ерін, тіл, саусақ және бет бұлшықеттерінің құрысуы;
Қатты зақым алмасаңыз да, сүйектердің сынып қалуы.
Балалардағы D дәрумені тапшылығының белгісі:
Бас сүйегі жұмсақ;
Баланың еңбегі кеш қатаяды;
Бас сүйегі мен кеуде тұсының пішіні басқаша;
Бала кеш отырады, еңбектейді және жүреді;
Жүргенде аяғы ауырады (мектеп жасындағы балалар);
Аяқтың х-тәрізді қисаюы.
D дәрумені жетіспеуінің қаупі
Балаларға D дәрумені жетіспесе, рахит даму қаупі бар. Ал егер ол ересектерге жетіспесе, остеомаляция (сүйектердің жұмсаруы), остеопороз аурулары пайда болуы мүмкін.
D дәрумені деңгейін қалай көбейтуге болады?
D дәруменінің қалыпты деңгейін сақтау үшін күн астына жиі шығу ұсынылады. Алайда күннің қарқынды сәулесі теріге зиян екенін ұмытпау керек: ол ерте қартаюға және тері қатерлі ісігіне әкелуі мүмкін.
D дәрумені қандай азық-түлікте бар?
Майлы балық. Балық еті – адамға ең пайдалы тағамдардың бірі. Әсіресе, майлы балықтың етінде D дәрумені мол болады. Атап айтқанда, ақсерке, майшабақ, сардина, сазан сынды балықтарды мол қоры бар. Оның үстіне, балық етінде Омега-3 атты май қышқылы көп болады. Ол жүрек жұмысын жасартады.
Сиырдың бауыры. Малдың ішкі органдары – өкпе-бауыр, жүрек-бүйрек – маңызды элементтерді жинаған бөлек. Мәселен, 100 грамм бауыр етінде D дәруменінің 48 МЕ көлемі жинақталған. Ал адамға күніне орта есеппен 600-800 МЕ көлемде D дәрумені керек.
Жұмыртқаның сарысы. Жұмыртқаның сарысы адамға бір күндік D дәруменінің 5 пайызын бере алады. Егер тауық күннің астында жүріп жұмыртқа басса, онда тіпті жақсы. Тауықты құнарлы жеммен тамақтандырса да, жұмыртқасы өте құнарлы болады.
Саңырауқұлақ. Табиғатта D дәруменінің мол қоры бойынша бірінші орында тұрған – саңырауқұлақ. Әсіресе, D2 дәруменіне бай. Оның үстіне, саңырауқұлақ майлы емес, калориясы аз тағам.
Сондай-ақ D дәруменін ББҚ (биологиялық белсенді қоспа) арқылы алуға болады. Алайда мұндай қосымшаларды өздігінен ішу ұсынылмайды. Оны алдымен анализ тапсырып, содан соң дәрігер кеңесімен қабылдаған жөн.
Еске салайық, дәрігер ББҚ – дәрі болмаса да, қауіпсіз препараттар емес екенін айтты. Сондықтан оларды өз бетінше іше беруге болмайды.
