Суды тиімді пайдалану шаралары басты назарда

ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновтің төрағалығымен су мәселелері бойынша кеңес отырысы өтті.

Күн тәртібінде вегетациялық кезеңнің өту мәселесі талқыланып, оған облыс әкімінің бірінші орынбасары Данияр Жаналинов және облыстық басқарма, су шаруашылығы мекемелерінің басшылары селекторлық режим арқылы қатысты, - деп хабарлайды "Opennews.kz" ақпарат агенттігі.

Биыл облыста 189,4 мың гектар жерге ауыл шаруашылығы дақылдары егілді. Атап өту қажет, осы жылғы вегетациялық кезең күрделі жағдайда өтуде. Егісті сумен қамтамасыз етуге 3 млрд. 900 млн. текше метр су лимиті бекітілген.

Бүгінгі күні вегетациялық кезең басталғалы бері Сырдария өзенінен

2,5 млрд текше метр су алынып, оның 2 млрд текше метрі егістікке берілді.

Қазіргі таңда Сырдарияға жоғарыдан секундына 401 текше метр су түсуде. Каналдар арқылы шаруашылықтарға 453,9 текше метр су жеткізілуі тиіс болса, нақты 340,5 текше метр алынуда.

Суды тиімді пайдалану мақсатында тиісті министрліктермен бірлесіп, бірқатар шаралар қолға алынған. Атап айтқанда, қашыртқыдағы суды екінші мәрте пайдалану бағытында облыста 238 дана насос қондырғысы жұмыс жасауда. Оның ішінде, 25 дана насос қондырғысы Төтенше жағдайлар министрлігінің қолдауы ретінде жеткізілді.

Қалыптасқан жағдайды ескеріп, облыс бойынша арнайы жұмысшы топтары құрылып, шаруашылық құрылымдары арасында түсіндірме жұмыстары кеңінен жүргізілуде. Магистральді және шаруашылықаралық каналдармен суды кезектестіріп беру кестесі бекітіліп, су кестеге сәйкес жіберілуде.

Жалпы су үнемдеу бағытында 60 мың гектар күріш алқаптары лазерлік тегістеліп, су үнемдеу технологияларын қолдану көрсеткіші

8,1 мың гектарға дейін артып, екі есеге ұлғайды.

Аймақта вегетациялық кезеңнің өтуі тұрақты бақылауда.

Су тапшылығы – Сыр өңірі үшін өзекті мәселе

2025 жылғы вегетациялық кезең Қызылорда облысында күрделі жағдаймен өтіп жатыр. Биыл өңір бойынша 189,4 мың гектар жерге ауыл шаруашылығы дақылдары егілді. Оның ішінде негізгі үлесті күріш, жүгері, жоңышқа сынды суармалы дақылдар құрайды. Бірақ Сырдария өзеніндегі судың аздығы – өңір шаруалары үшін үлкен қиындық тудырып отыр.

Бекітілген лимит бойынша облысқа 3 млрд 900 млн текше метр су қарастырылған. Алайда вегетациялық кезең басталғалы бері өзеннен алынған су көлемі 2,5 млрд текше метрді ғана құрап отыр. Оның ішінде тек 2 млрд текше метрі ғана егістікке тікелей жеткен.

Су тапшылығы нақты сандармен

Қазіргі таңда Сырдария өзеніне жоғары ағыс бөлігінен секундына небәрі 401 текше метр су келіп түсуде. Бұл – вегетациялық маусым үшін жеткіліксіз көлем. Облыс шаруашылықтарына каналдар арқылы күніне 453,9 текше метр су жеткізілуі тиіс болса, іс жүзінде бұл көрсеткіш 340,5 текше метрмен шектеліп отыр. Бұл – 25% көлемінде су тапшылығы бар екенін көрсетеді.

Төтенше шаралар қабылдануда

Осы күрделі жағдайды ескере отырып, Үкімет пен жергілікті билік су тапшылығына қарсы нақты шаралар қабылдап жатыр. Суды тиімді пайдалану мақсатында облыста 238 дана насос қондырғысы іске қосылды. Олардың 25-і – ҚР Төтенше жағдайлар министрлігінің арнайы қолдауымен жеткізілген.

Қашыртқы суын (ағылған пайдаланылған суды) екінші рет пайдалану тәжірибесі кеңінен енгізілуде. Бұл суды ауыл шаруашылығына қайта пайдалану арқылы жалпы су айналымын тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Кезектестіріп су беру тәртібі енгізілді

Қызылорда облысында магистральді және шаруашылықаралық каналдар арқылы суды кезектестіріп беру жүйесі жолға қойылды. Бұл жүйе арқылы су аз болса да, барлық шаруашылық құрылымдарын кезегімен сумен қамтамасыз ету көзделуде. Су жіберу нақты бекітілген кесте бойынша жүзеге асырылуда.

Сонымен қатар облыс бойынша арнайы жұмысшы топтар құрылып, шаруашылықтар арасында түсіндірме және үйлестіру жұмыстары күшейтілді. Жергілікті әкімдіктер, су шаруашылығы ұйымдары, шаруа қожалықтары арасында тығыз байланыс орнатылған.

Су үнемдеу технологияларына көшу жеделдетілуде

Ауыл шаруашылығы саласында су үнемдеу – басты міндеттердің бірі. Осы орайда облыста 60 мың гектар күріш алқабы лазерлік тегістеуден өткізіліп, судың тиімді жұмсалуына мүмкіндік жасалды. Сонымен қатар су үнемдеу технологияларын қолдану көлемі 8,1 мың гектарға жетіп, былтырғы көрсеткішпен салыстырғанда екі есеге артқан.

Бұл – аграрлық салада дәстүрлі әдістерден біртіндеп жаңашыл, ғылыми негізделген технологияларға көшу процесі басталғанының көрінісі.

Бақылау күшейтілді

Вегетациялық кезеңнің өту барысы облыс әкімдігінің тұрақты бақылауында. Суды ұтымды пайдалану, әрбір текше метрді есеппен жұмсау, егін шаруашылығын шығынсыз аяқтау – биліктің басты мақсатына айналып отыр.

Қорытынды

Су тапшылығы мәселесі тек Қызылорда емес, бүкіл ел көлеміндегі өзекті проблемаға айналып отыр. Осы сындарлы кезеңде шаруалар мен билік өкілдері тығыз әрекет етіп, бар суды үнемдеп, тиімді қолдану арқылы егін науқанын сәтті аяқтауға күш салуда. Ел Үкіметі мен облыс басшылығының қолға алып отырған шұғыл шаралары – бұл бағытта оң өзгерістерге бастайтын нақты қадамдар.