8,1 млрд теңге: жуырда тағы бір қылмыстық істің беті ашылуы мүмкін

«Евразия+ОРТ ЖШС»-не (Бірінші арна Еуразия) 8,1 миллиард теңгенің шығыны туралы материалдарды құқық қорғау органдарына беру ұсынылды, деп хабарлайды Адырна  ұлттық порталы «Kazakh24.info»-ға сілтеме жасап. 

 —Аудиторлық есептің нәтижесі бойынша Есеп комитетінің басшысына «құқық қорғау органдарына келтірілген залал фактілері бойынша мемлекеттік аудит материалдарын белгіленген тәртіпте процессуалдық шешім қабылдау үшін беру ұсынылды. "Евразия + ОРТ" ЖШС-нің "Алан" ЖШС жеке кәсіпорнына несие өтеуге байланысты 8 109,9 млн.теңге сомасында активтері жоғалған. Жақын арада тағы бір атышулы қылмыстық істің беті ашылуы мүмкін", — делінген хабарламада.

Басылым 2007 жылдың ақпанында сол кездегі Қазақстан Республикасының Австриядағы елшісі болған Рахат Әлиевтің жұбайы Дариға Назарбаевамен бірге бірқатар бұқаралық ақпарат құралдары акцияларына иелік ететінін мойындағанын жазды.

— Оның медиа-империясында «Хабар» АҚ, «Евразия+ОРТ» АҚ, «Алма ТВ» АҚ, «НТК» АҚ, «Караван» газеті, «КТК» АҚ, «Европа плюс» радиосы, «Русское радио», «Ретро радиосы», «Айна ТВ», «KazCenter TV», «TV Media Outdoor Advertising», «TV Media Agency», «BIG Idea Group», сондай-ақ «КВК-Қазақстан» хабар тарату корпорациясы» АҚ, «Қазақстан Телекоммуникациялар» АҚ хабар тарату компаниялары мен жарнама агенттіктері болды. Бұл кейінірек, 2013 жылы экс-ақпарат министрі, оппозиция қайраткері Алтынбек Сәрсенбаевтың өліміне қатысты тергеу барысында белгілі болды. Ол кезде Нұрсұлтан Әбішұлының күйеу баласы шетелде жасырынып жүрген еді. Ол 2007 жылы мамырда «Нұрбанктің» топ-менеджерлері Жолдас Темірәлиев пен Айбар Хасеновті ұрлады деген айыппен оған қарсы қылмыстық іс қозғалған кезде Австрияға қашып кеткен. Олар қаржы ұйымындағы үлестерін бергеннен кейін Әлиев екеуін де өлтірді»- деп еске алады басылым.

Кейіннен Рахат Әлиев Нұрбанкті заңсыз ақшаны жылыстату үшін пайдаланғаны белгілі болды.

«Мысалы, 2007 жылдың мамыр айында Дариға Назарбаеваның күйеуінің «Нұрбанк» ААҚ-дағы жеке шотынан КВК – Қазақстан телерадиокомпаниясының шотына 5,5 миллиард теңгеге жуық қаржылай көмек түсті. Іске ливандық Interasia SAT S.A.L компаниясының есеп айырысу шотының да қатысы бар. Іс жүзінде ешқандай қызмет көрсетілмеген. Сонымен қатар, «КВК – Қазақстан телерадиокомпаниясы» АҚ шамамен 686 миллион теңге салық төлеуден жалтарған. Бұл ақшаның басым бөлігі Ливаннан құрылтайшысы Әлиев болған австриялық компаниялардың шоттарына консалтингтік қызмет көрсетуге жалған келісім-шарттар бойынша түскен. Жедел деректерге сәйкес, тек 2005 жылы ғана Әлиевтің Австриядағы компанияларының есепшотына 60 миллион доллардан астам ақша аударылған.Ол жерден қаражат Қазақстанға «таза» қайтарылып, бизнесті дамытуға кеткен»- деп жазады басылым.

Әлиев Венаға ұшқаннан кейін Нұрбанктегі үлес Дариға Назарбаева мен ұлы Нұрәлі Әлиевке өткені де айтылды. Олар өз акцияларын (барлығы 56,69% акция) Софья Сәрсеноваға сатып, 2010 жылы ғана директорлар кеңесінен шықты.

«Елбасының қыздары медиа-империяның елеулі бөлігін өз қолдарында ұстады. Атап айтқанда, ол «Еуразия + ОРТ» телеарнасын бақылауды сақтап қалды. 2004 жылдан 2007 жылдың маусымына дейін Дариға Назарбаева «Асар» партиясынан сайланған мәжіліс депутаты болды. Оның ішінде 2005 жылдың ақпан айынан бастап «Аймақ» депутаттық тобын басқарды. Оның сол кездегі тұрақты көмекшісі «Асар» төрағасының орынбасары қызметін атқарған Сергей Киселев еді. Ал 2004 жылдың қазан айында Мәжіліске де келді. 2007 жылғы жанжалдан кейін Дариға Назарбаева бір-екі жыл үлкен саясаттан кетіп, «Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті қорының» директоры қызметін атқарды. Ал Киселев «Евразия+ОРТ» ЖШС-нің («Бірінші арна Евразия» телеарнасы) бас директорлығына ауысты. Ал 2008 жылы Рахат Әлиевтің ақшаны заңдастыруы қайта жанданды. Республика Ақпарат және әлеуметтік даму министрлігіне қарасты ұйымдардың мемлекеттік ақпараттық саясатты іске асыру және активтерді басқару жөніндегі іс-шараларды іске асыру тиімділігін зерделеген Есеп комитетінің аудиторлық есебінің арқасында биыл ғана белгілі болды»- делінген хабарламада.

Құжаттан белгілі болғандай, 2008 жылдың 7 қарашасында «Алан» ЖШС 9 586,4 миллион теңге көлемінде күлкілі мөлшерлемемен – небәрі 10 пайыз жылдық несие алған.

«Алайда компания бұл ақшаны қайтарғысы келмейтіні анық. Сол жылдың 8 қарашасында «Алан» ЖШС Британдық Виргин аралдарында тіркелген «Borellis Investment Corp» компаниясына 50,8 миллион фунт стерлинг (шамамен 9,144 миллиард теңге – 2008 жылғы қарашадағы фунт стерлинг бағамы) сомасында несие береді (орташа есеппен 180 теңге). Есеп комитетінің аудиторлық есебінде атап өтілгендей, кейінірек 2009 жылғы 9 ақпанда «Алан» ЖШС, «НұрБанк» АҚ және «Евразия + ОРТ» ЖШС міндеттемедегі тұлғаларды өзгерту туралы шарт жасасқан. 2008 жылғы 7 қарашадағы қарыз шарты бойынша барлық құқықтар мен талаптар орындалған. Ол кезде телеарнаның бас директоры Дариға Назарбаеваның сенімді адамы Сергей Киселев болатын»- делінген мақалада.

«Евразия+ОРТ» ЖШС өзгенің қарызын мойнына алған «бұл ғасыр мәмілесі» телеарнаны мол шығынға ұшыратты» делінген мақалада.

«Түсініксіз жомарттық жаасаған компания 2014 жылғы 26 желтоқсанда мерзімнің аяқталуын сылтау етіп, Borellis Investment Corp. сұранысын қанағаттандырмаған. Сөйтіп, 15 811,2 млн теңге (62,4 млн GBP) сомасында дебиторлық берешек қалған». Бұл жол қарыз Нұрбанкте қалды. Сонымен, «Еуразия бірінші арнасы» бүгінгі күнге дейін 6 254,8 миллион теңге көлеміндегі несие бойынша негізгі берешекті өтеуді жалғастыруда. Есеп комитетінің қорытындысында атап өтілгендей, 2021 жылдың қорытындысы бойынша берешек қалдығы 3,3 млрд»- деп толықтырады БАҚ.

Аудиторлардың мәліметінше, 2018-2021 жылдарға төленген сыйақы көлемі 855,1 миллион теңге болған.

«Нәтижесінде аудиторлар анықтаған активтерді жоғалту түріндегі «Бірінші арна Еуразия» телеарнасына келтірілген залал 8,1 млрд теңгеден астам сомаға бағаланды. Бұл соманы аудиторлар атап өткендей, «Қазақстан» АҚ-ның телеарна қызметіне еш қатысы жоқ жеке компания алған несиенің негізгі қарызы мен сыйақысын өтеуге жұмсаған»- деп жазады басылым.

Бұл ретте басылым «Еуразия бірінші арнасы» басқа да мемлекеттік БАҚ сияқты бюджеттен субсидияланатынына назар аударады. Атап айтқанда, Есеп комитетінің мәліметінше, 2019-2021 жылдар аралығында мемлекеттік ақпараттық саясатты іске асыруға 153 миллиард теңгеден астам қаржы бөлінген.

«Мемлекеттік ақпараттық саясатты іске асыруға бөлінген бюджет қаражатының ең көп үлесі (79,4%) министрлікке ведомстволық бағынысты үш ұйымға тиесілі, оның ішінде: «Қазтелерадио» АҚ – 9 059,5 млн теңге (5,6%), «Хабар» АҚ – 51 173,5 млн теңге (31,4%), «Қазақстан» АҚ – 69 072,0 млн теңге (42,4%)» делінген қорытындыда.