Жаңақорған ауданында 2 ауыл табиғи газға қосылды

Жаңақорған ауданында 2 ауыл табиғи газға қосылды,- деп хабарлайды «Opennews.kz» ақпарат агенттігі.

Бүгін Жаңақорған ауданының «Бірлік» және «Қыраш» елді мекендеріне газ құбырын қосу рәсімі өтті. Алдағы уақытта тағы да 5 ауылға «көгілдір отын» кіргізу жоспарда бар.

Іс-шараға облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев қатысып, ауыл тұрғындарын құттықтады.

«Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы: «Аса маңызды мәселелердің бірі – ауылды кешенді түрде дамыту. Ауылдарға нақты қолдау көрсетіп, заманауи инфрақұрылымды дамытуымыз керек» деген болатын. Президентіміз бен Үкіметтің Сыр өңірін ерекше қолдауының арқасында аймағымызда ауқымды жобалар жүзеге асуда. Өткен жылы 14 газдандыру жобасын жүзеге асыруға 8,7 млрд.теңге бөлініп, игерілді. Нәтижесінде 6 ауылды газға қостық. Осылайша өңірдің газдандыру деңгейі 70 пайызға жетті. Бұл – 26 елді мекен, 583 мыңға жуық тұрғын табиғи газбен қамтылды деген сөз. Биылға республикалық бюджеттен 7,4 млрд. теңге бөлініп, 2022 жылы басталған 7 жоба жалғасты және 12 жаңа жобаның құрылысы басталады. Оның ішінде, Жаңақорған ауданынының «Жайылма», «Шалқия», «Құттықожа», «Төменарық», «Кейден» ауылдарына «көгілдір отын» кіргізу жұмыстары басталады. Бұдан бөлек, өткен жылы құны 3,4 млрд. теңгені құрайтын Жаңақорған кентіндегі 10/0,4 кВ электржелілік жүйені жаңғырту жұмыстары қолға алынған. Соның арқасында кенттегі 70 шақырымға жуық электр желісі жаңарып, қосымша жаңадан 23 трансформатор орнатылады», – деді аймақ басшысы.

Ауыл тұрғындарын қоғам қайраткері Бекмырза Еламанов құттықтады, «Ақүйік» ауылдық округінің ардагерлер кеңесінің төрағасы Сәулебек Бейсенбаев алғыс білдіріп, бата берді.

Айта кетейік, «Ақүйік» ауылдық округіндегі «Бірлік» ауылына газ құбырын «Gas Energy Construction» ЖШС жүргізді. Жоба республикалық және облыстық бюджеттен қаржыландырылды, оны іске асыру нәтижесінде 440 тұрғын үй мен 5 әлеуметтік нысан газдандырылды.

Мұнан әрі облыс әкімі «Қыраш» ауылын газға қосу рәсіміне қатысты. Бұл елді мекенде 124 тұрғын үй мен 6 әлеуметтік нысан «көгілдір отынға» қосылды.

Салтанатты іс-шарада аймақ басшысы ауыл тұрғындарын құттықтады. Қоғам қайраткері Ибрагим Әбибуллаев сөз сөйлеп, ауылдық округтің қоғамдық кеңес төрағасы Сұлтанхан Ақылбеков бата берді. Әрі қарай Нұрлыбек Машбекұлы «Қыраш» ауылының имамы Әбдімәлік Шахановтың үйіне барып, газ тұтынған тұрғындардың қуанышына куә болды.

Еске салсақ, биыл Мемлекет басшысының қолдауымен ауылдық жерлерде әлеуметтік нысандардың құрылысы қарқынды жүруде. Атап айтқанда, «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында алдағы 3 жылда облыста 15 100 орынға арналған құны 100 млрд. теңгеден асатын 21 мектептің құрылысы жүргізіледі. Биыл 10 мектептің құрылысы басталады. Оның 2-уі Жаңақорған ауданы орталығынан салынады.

«Ауылда денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында 2023-2024 жылдары облыста 27 денсаулық сақтау нысаны салынады. Биыл дәрігерлік амбулаторияның құрылысы «Қаратөбе» ауылында, келесі жылы «Талап», Әбдіғаппар ауылдарында басталады. Ал, 2025 жылға қарай Жаңақорған ауданаралық ауруханасын «көпбейінді аурухана» деңгейіне жеткізу жұмыстары жүргізілуде.

Мұнан бөлек, «Жайылма», «Өзгент» ауылдарында 150 орындық клуб, «Ақжол» ауылында денешынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысы жүргізілуде. Нысандар биыл шілде айында пайдалануға берілмек.

Табиғи газ сұйықтықтары дегеніміз не?

Табиғи газ сұйықтықтары (NGL) – сұйықтық түрінде газ күйінен бөлінетін табиғи газдың компоненттері. Бұл бөліну далалық қондырғыда немесе газ өңдеу зауытында сіңіру, конденсация немесе басқа әдістер арқылы жүреді. Табиғи газ сұйықтығының бірнеше түрі бар және NGL өнімдеріне арналған әр түрлі қосымшалар бар.

Табиғи газ сұйықтықтары туралы түсінік

Табиғи газ сұйықтықтары бөлек өнім ретінде бағалы және табиғи газдан NGL алып тастау тиімді. Сұйықтықтар алдымен табиғи газдан алынады, кейінірек әртүрлі компоненттерге бөлінеді. Табиғи газ сұйықтықтары – бұл көмірсутектер. А көмірсутек көміртегі мен сутегі тек тұратын молекуласы болып табылады. Көмірсутектер ретінде NGL табиғи газ бен шикі мұнай сияқты бір молекулалар қатарына жатады.

Негізгі өнімдер

    Табиғи газ сұйықтықтары – бұл сұйықтық түрінде газ күйінен бөлінетін табиғи газдың компоненттері.

    NGL-ге арналған қосымшалар әртүрлі болуы мүмкін және олар тамақ пісіруді, жылытуды, пластмассаны және отынды қамтиды.

    NGL-дің кемшілігі – оларды өңдеу, сақтау және тасымалдау қымбатқа түсуі мүмкін.

    АҚШ-та табиғи газ сұйықтықтарының экспорттық өсімі артып келеді.

NGL түрлері және олардың қолданылуы

Табиғи газ сұйықтықтарын бу қысымына қарай жіктейді:

    Төмен = конденсат

    Аралық = табиғи газ

    Жоғары = сұйытылған мұнай газы

Сонымен қатар, NGL-дің химиялық құрамы ұқсас, бірақ олардың қолданылуы әр түрлі. Нақтырақ айтсақ, табиғи газ сұйықтықтарының көп түріне тамақ пісіру, жылыту және NGL-ді көлік құралдарына арналған отынға араластыру жатады.

Этан

Этан қосымшаларына пластмасса өндірісі және мұнай-химия шикізаты жатады – басқа ақырғы өнімді алу үшін өнеркәсіптік өндіріс процесінде берілетін шикізат. Соңғы қолдану өнімдеріне пластмассалар, полиэтилен пакеттері, антифриз және жуғыш заттар кіреді.

Пропан

Пропанның қолданылуы мен қолданылуына тұрғын және өндірістік жылыту, тамақ отыны, шағын пештер және мұнай-химия шикізаты жатады. Кейбір көліктер пропанды жанармай ретінде пайдаланады.

Бутан

Бутандарды бензинмен және пропанмен араластыруға болады. Өнімдерге шиналарға арналған синтетикалық каучук және жеңіл отын кіреді. Таза түрінде бутан салқындатқыш ретінде пайдалы. Пропанмен бірге бутан сұйытылған мұнай газына (LPG) айналады.

Изобутан

Изобутанды өнеркәсіптік қолдануға мұнай өңдеу зауытының шикізаты мен мұнай-химия шикізатын жатқызуға болады. Соңғы пайдалану өнімдеріне аэрозольдер мен салқындатқыштар жатады.

Пентандар

Пентандар табиғи бензинде және көбік полистиролы үшін үрлейтін агент ретінде қолданылады. Pentanes plus, арнайы категория (табиғи бензин деп те аталады), автомобиль отынымен араласады және мұнай құмдарында битум өндірісі үшін экспортталады.

Қиындықтар мен мүмкіндіктер

АҚШ-тағы тақтатас бумы табиғи газ сұйықтықтарын өндіру жылдамдығын жоғарылату және NGL алу шикі мұнай бағасымен оң байланысты. Мұнайдың нарықтық бағасы төмендеген сайын, мұнай, газ және химиялық компаниялар ұсыныстарын NGL қосады және жоғалған кірісті өтейді.

Көлденең бұрғылау және гидравликалық сыну техникасы сияқты технологиялар саласында айтарлықтай жетістіктер болды, олар газды шығару үшін жоғары қысымды суды немесе сұйықтықтарды пайдалануды қамтиды. Нәтижесінде табиғи газдан сұйықтық өндірісі тұрақты түрде өсті. Іс жүзінде NGL көптеген табиғи газ өндірушілерге кірістердің қосымша ағындарын ұсынады, бұл олардың кірістерін әртараптандыруға көмектеседі.

Табиғи газ сұйықтықтарының қиыншылығы – оларды өңдеу, сақтау және тасымалдау тазартылған өнімдермен салыстырғанда қымбат, өйткені NGL-ді тасымалдау және өңдеу үшін сұйық күйінде жоғары қысымды немесе төмен температураны сақтау қажет. NGL-лар өте тез тұтанады және арнайы жүк машиналарын, кемелерді және қоймаларды пайдалануды қажет етеді.

Құбылмалылық газ конденсатының сәл оларды пайдалану үшін қол жетімді нарықтарын санын шектейді. Сондай-ақ, өндіріс ұлғайған сайын NGL-ді табиғи газдан бөлетін қайта өңдеу зауыттарына деген қажеттілік те арта түседі.

Артықшылықтары

    NGLs химиялық негіздегі әр түрлі өнімдерге айналатын мұнайхимиялық шикізатта қолданылады.

    NGL-дің көптеген қосымшалары бар, соның ішінде үйді жылыту, пластикалық өндіріс және отын ретінде пайдалану.

    NGL бұрғылау техникасының жетістіктерімен кеңірек қол жетімді.

    NGL мұнай-газ компанияларына қосымша табыс көздерін ұсынады.

    АҚШ-та табиғи газ сұйықтығының өсіп келе жатқан экспорттық бизнесі бар.

Минус

    NGL-ді өңдеу, сақтау және тасымалдау үшін арнайы жүк машиналары, қоймалар мен жабдықтар қажет.

    NGL тасымалдау үшін сұйық күйін сақтау үшін жоғары қысымды немесе төмен температураны қажет етеді.

    NGL пайдалану көлемінің ұлғаюы NGL-ді табиғи газдан бөлетін қайта өңдеу зауыттарына сұраныстың артуына әкелді.

    Олардың тұрақсыздығы оларды пайдалану үшін қол жетімді табиғи нарықтардың санын шектейді.

NGL мысалдары

Техаста табиғи өндіріс үшін бұрғылау нәтижесінде жанармайдың едәуір мөлшері пайда болған жаңа өндіріс орны ашылды делік. Газ ұңғымадан алынады және NGLs этан мен пропан алу үшін әр түрлі температурада қыздыру үшін өндіріс орнына жіберіледі.

XOM

Exxon Mobil Corp. ( XOM ) – АҚШ-тағы ең ірі табиғи газ өндірушілердің бірі.

Этан табиғи газ ағынынан қажетті қайнау температурасына жеткеннен кейін алынады, содан кейін пропан пайда болады, бұл қайнау процесінің ұзағырақ болуына әкелетін ауыр газ. Пропан мен этан табиғи газ ағынынан шығарылғаннан кейін, фракция деп аталатын процесте, NGL құбыр арқылы жүреді.

Ақыр соңында табиғи газ сұйықтықтары мамандандырылған жүк көліктерімен коммерциялық кәсіпорындарға, өнеркәсіптік кәсіпорындарға және жергілікті газ компаниясына жеткізіледі. Пропан тұрғын және коммерциялық жылытуға, сондай-ақ тамақ дайындауға қолданыла алады. Соңында, этан су бөтелкелері мен полиэтилен пакеттері сияқты пластмассалар жасау үшін қолданылады.

 Табиғи газ туралы қызықты фактілер Табиғи ресурстар туралы көбірек білуге тамаша мүмкіндік. Бүгінгі күні газ өндірістік және тұрмыстық мақсаттарда белсенді қолданылады. Бұл қоршаған ортаға зиян келтірмейтін экологиялық таза отын.

Сонымен, табиғи газ туралы ең қызықты мәліметтер.

1.    Табиғи газда негізінен метан бар - 70-98%.

2.    Табиғи газ бөлек те, мұнаймен де болуы мүмкін. Екінші жағдайда, ол көбінесе мұнай шөгінділерінің үстінен өзіндік газ қақпағын қалыптастырады.

3.    Сіз табиғи газдың түссіз және иіссіз екенін білдіңіз бе?

4.    Иісі бар зат (одорант) газға ағып кетсе, адам оны байқай алатындай етіп арнайы қосылады.

5.    Табиғи газ ағып кеткен кезде, ол бөлменің жоғарғы бөлігінде жиналады, өйткені ол ауадан 2 есе жеңіл (ауа туралы қызықты фактілерді қараңыз).

6.    Табиғи газ 650 ° C температурада өздігінен жанады.

7.    Уренгойское газ кен орны (Ресей) - ғаламшардағы ең үлкен кен орны. Ресейлік «Газпром» компаниясының әлемдегі табиғи газ қорының 17 пайызына ие екендігі қызық.

8.    1971 жылдан бастап Түркменстанда «Жер асты қақпасы» деген атпен танымал Дарваза газ кратері үздіксіз жанып тұрды. Содан кейін геологтар табиғи газды көп ұзамай жанып, сөніп қалады деп қателесіп, өртеуге шешім қабылдады. Соған қарамастан, өрт бүгін де жалғасуда.

9.    Бір қызығы, бүкіл әлемде метан гелий мен сутектен кейінгі ең көп таралған үшінші газ болып саналады.

10.    Табиғи газ 1 км-ден астам тереңдікте өндіріледі, ал кейбір жағдайларда тереңдігі 6 км-ге жетуі мүмкін!

11.    Адамзат жыл сайын 3,5 триллион м³ табиғи газ өндіреді.

12.    АҚШ-тың кейбір қалаларында табиғи газға шіріген иісі бар зат қосылады. Жыртқыштар оны күрт иіскеп, ол жерде олжа бар деп ойлап, ағып жатқан жерге қарай ағылады. Осының арқасында қызметкерлер апаттың қай жерде болғанын түсіне алады.

13.    Табиғи газды тасымалдау негізінен газ құбыры арқылы жүзеге асырылады. Алайда, газ көбінесе теміржол цистерналары арқылы қажетті учаскелерге жеткізіледі.

14.    Адамдар табиғи газды шамамен 2 мыңжылдық бұрын қолданған. Мысалы, Ежелгі Парсы билеушілерінің бірі жерден газ ағыны шыққан жерге ас үй салуды бұйырды. Олар оны өртеп жіберді, содан кейін от ұзақ жылдар бойы ас үйде үздіксіз жанып тұрды.

15.    Ресей Федерациясының аумағында салынған газ құбырларының жалпы ұзындығы 870 000 км-ден асады. Егер осы газ құбырларының барлығы бір желіге біріктірілген болса, онда ол Жер экваторын 21 рет айналдырған болар еді.

16.    Газ кен орындарында газ әрдайым таза күйінде бола бермейді. Ол көбінесе маймен немесе суда ериді.

17.    Экология тұрғысынан табиғи газ - қазба отынының ең таза түрі.