Ядролық медицина онкологиялық өлім-жітімді азайтпақ
Отандық дәрігерлер үшін радиофармпрепараттар көмегімен күрделі манипуляциялар жасау үйреншікті жайға айналған, - деп хабарлайды "Opennews.kz" ақпарат агенттігі.
Медицина бір орнында тұрмайды және ғылымның басты жетістіктерінің бірі – онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітімді едәуір төмендетуге арналған ядролық медицинаның дамуы деуге болады. Бұл – Қазақстан үшін жаңа бағыт.
Өткен аптада Астанада ҚР ПІБ Медициналық орталығы ауруханасында Ядролық медицина бойынша халықаралық ғылыми-практикалық конференция өтіп, елімізде алғаш рет дәрігерлер, физиктер, ядролық мамандар бас қосқан еді.
Конференцияның бірінші күні ядролық медицина, сәулелік диагностика дәрігерлері, кардиологтар, онкологтар, кардиохирургтар үшін инфекциялар мен жүрек ісіктерін диагностикалаудың жаңа әдістері бойынша шеберлік сағаттары ұйымдастырылды.
Ал екінші күні Денсаулық сақтау министрлігі өкілдерінің, ҚР ПІБ Медициналық орталығының басшысы Алексей Цойдың және ҚР ПІБ БМО басшылығының қатысуымен конференцияның ресми ашылуы өтті.
Ресейден келген мамандар конференцияның пленарлық сессияларында урологиялық, кардиологиялық, эндокриндік және онкологиялық ауруларды ерте диагностикалау үшін ҚР ПІБ БМО ядролық медицина орталығы өндірісті бастайтын жаңа радиофармацевтикалық препараттарды қолдану әдістері қаралды.
Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, жыл сайын қатерлі ісік диагнозы қойылған 13 мың науқас қайтыс болады.
«Шамамен қатерлі ісік диагнозы қойылған науқастардың бес жылдық өмір сүру деңгейі 53% құрайды. Онкологиялық орталықтар салынған кейбір аудандарда бұл көрсеткіш 57%-ға жетеді. Қатерлі ісікті ерте анықтау 20%-дан асса, кеш диагностика - 13% көрсеткен. Өткен жылдың соңында Мемлекет басшысы онкологиялық қызметті дамыту жөніндегі бағдарлама әзірлеуді тапсырды. Денсаулық сақтау министрлігі бұл құжатты 6 айда қарқынды түрде әзірледі. Бағдарлама 75 тармақтан тұрады, онда барлық дерлік бағыттар көрсетілген. Біз заманауи ядролық техника орналастырылатын Ұлттық онкологиялық орталық құрылысы мен жаңғыртылуын аяқтауымыз керек. Келесі кезең – өңірлердегі онкологиялық орталықтарды жаңғырту. Біз сондай-ақ онкодиспансерлерді жаңартуды және жаңа диспансерлер құрылысын бастауды жоспарлап отырмыз. Бүгінгі таңда елімізде 7 ядролық медицина орталығы ашылды және елде 10 ПЭТ/КТ аппараты жұмыс істейді», - деді Денсаулық сақтау вице-министрі Вячеслав Дудник.
Жоғары технологиялық зерттеулер әрбір қазақстандыққа қолжетімді болуы үшін, ал дәрігерлер қатерлі ісікті ерте анықтап, емдеуді мүмкіндігінше тезірек тағайындай алуы үшін өткен жылдың қазан айында Астанада ҚР ПІБ Медициналық орталығы ауруханасында тиісті өндірістік практиканың (GMP) халықаралық талаптары бойынша жұмыс істейтін бірегей ядролық медицина орталығы ашылды.
«Еліміздің әрбір азаматына озық технологиялар мен әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы медициналық қамтудың қолжетімділігі – Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев айқындаған ұзақмерзімді мемлекеттік саясаттың негізгі міндеті. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, ядролық медицина әдістерін қолдану жаңа терапевтік әдістер арқылы да, ерте диагностика арқылы да онкологиялық және басқа аурулардан болатын өлім-жітімді айтарлықтай төмендетеді.
Біздің ядролық медицина орталығының өз өндірісі бар. Бұл пациенттерге радиоизотоптық диагностиканың уақытылы, мамандандырылған қызметтерін қамтамасыз етеді, елдегі осы саланың дамуына үлкен серпін береді. Әлемде мұндай орталықтар аз», - деп атап өтті ҚР ПІБ Медициналық орталығының басшысы Алексей Цой.
Алексей Цой атап өткендей, ПЭТ/КТ және ОФЭКТ/КТ диагностикалық зерттеу әдістері халықтың өмір сүру ұзақтығын арттырудың емдеу-диагностикалық бағдарламасына елеулі үлес қосады. Радиоизотоптық зерттеу әдістері тиімділікті арттыру және стационарлық және амбулаториялық емдеу мерзімдерін қысқарту арқылы емдеудің қаржылық шығындарын айтарлықтай төмендетуі мүмкін.
Сондай-ақ, ҚР ПІБ Медициналық орталық ауруханасының директоры Рустам Әлбаев ядролық медицина орталығы іске қосылған сәттен бастап, орасан зор жұмыс жүргізілгенін айтты.
Дәрігерлер бірден радиофармацевтика өндірісімен айналысқан. Әзірге алғашқы екі препарат жасалды. Біріншісі – 18-фтородезоксиглюкоза (18F-FDG) онкологиялық науқастарға ПЭТ/КТ зерттеулерін жүргізуге арналған.
Екінші радиофармацевтикалық препарат 18F – NaF (натрий фториді) – сүйек тініндегі метастазалардың барлық түрлерін және ісіктерін диагностикалауға арналған. Яғни, бұл ауруларды қазір ерте анықтауға болады.
Ядролық медицина жөніндегі конференцияда Рустам Әлбаев үшінші радиофармацевтикалық препарат – ми ісіктерін диагностикалауға арналған 11с метионин (көміртек-метионин) өндірісі жақын арада басталатынын жеткізді.
«Осы препараттар өндірісі арқылы өте күрделі жағдайларды, онкологиялық ауруларды диагностикалау мүмкіндігі бар. Біз өндірілген радиофармацевтикалық препараттар санын кезең-кезеңімен кеңейтеміз. Қазақстанда бұрын шығарылмаған 9 радиофармпрепарат шығаруды жоспарлап отырмыз, соның салдарынан азаматтарымыз арнайы диагностика алу үшін алыс шетелге шығуға мәжбүр болатын. Бұл не үшін қажет? Бұл ісіктерді, метастазаларды, емдеу тактикасын ерте анықтау үшін керек. Дәрігер ісік процесі ошағы қайда екенін нақты білсе, емдеу тактикасын таңдап, жарақаты аз, ағзаны сақтайтын операциялар жасауға болады», - деп атап өтті Алексей Цой.
Радиофармацевтика бірден пайда бола қойған жоқ, мұқият тексеруден, ұзақ валидация кезеңінен кейін ғана оларды науқастар қолдана бастады.
Валидация кезеңі барлық технологиялық процестерді тексеруді, GMP тиісті өндірістік практикасы жағдайында жүргізудің дұрыстығын қамтиды.
Яғни, әр кезеңде дәрігерлер синтездің дұрыс өткенін, технологиялық тұрғыдан дұрыс екенін, сапаны бақылау жүргізілгенін дәлелдеді.
Қазақстанның ядролық медицинаны дамыту саласындағы күш-жігерін халықаралық сарапшылар да жоғары бағалайды.
Н.Н.Блохин атындағы Ресей онкологиялық орталығының Ядролық медицина, радионуклидтік диагностика және терапия бөлімшесінің меңгерушісі Артем Пронин ҚР ПІБ МОА ядролық медицина орталығы озық болатынына сенім білдірді.
«Қазақстандағы ядролық медицина – жаңа сала. Мұнда жаңа орталықтар, зертханалар, радиофармацевтика пайда болуда. Қызметкерлер мұнымен тоқтап қалмай, жаңа нәрселерді үйренуге ұмтылатыны анық. Олар үнемі алға жылжып, жаңа білім алады. Тиісінше, ел халқына пайда әкеледі. Менің ойымша, бұл орталық өз саласындағы озық орталық болады, өйткені оның бөлімшелері үлкен мүмкіндіктерге ие: жақсы жабдықтар, тамаша зертханасы бар», - деп атап өтті Артем Тронин.
Журналистермен сұхбатында ол ядролық медицинадағы жаңа заманауи үрдістер туралы да айтты.
«Тераностика – диагностика үшін емес, ауруды емдеу үшін қолданылатын препараттардың қалыптасуы. Яғни, біз алдымен диагностикалық препаратты шығарған кезде оның бүкіл денеге қалай таралғанын көреміз. Ол ісік тінінде жиналады, сол молекулаға ауыр изотопты жабыстырамыз. Олар сол ісік жасушасына жеткізіледі. Яғни, біз сәулеленуді ісік тініне қолданамыз, ол қалған сау тіндерге зақым келтірмейді. Бұл ядролық медицинаны дамытудағы соңғы үрдістер. Бұл препараттарды қуықасты безі обыры, эндокриндік ісігі бар науқастарға көмектесу үшін дамыту керек», - деп бөлісті Артем Пронин.
